Non sabía moi ben que facer con isto.
Agradécense suxestións. O texto completo pódese ler aquí embaixo, ou descargalo en pdf ou ebook
28 de xaneiro
Negro café cortado con agullas de espertador
reclama os ollos tristes de Amelia, porcelana
e marfil a amarga fronteira da luz que abre
unha navallada no horizonte baixo a choiva
de bágoas que nacen no cuarto do fondo: a nena
durmida, boneca de cristal
no berce lixeiro e metálico, enreixado en prata
falsa como a luz que devolve o espello, a nena
estala en pranto, vertixe de fervenza Amelia
apura o paso, abre a porta, acuna o corpo
contra a chamada eléctrica na porta de fóra: xa vou,
responde a aquela urxencia, coa gadaña da necesidade
tronzando a herba dos afectos: é María,
ollos de verán que sorrín enchendo a primeira hora
– Vai tranquila: empréstame este Sol- di
sobre o mecanismo do reloxo degrañando urxencias:
son as sete e media e a chave
xira no contacto para incendiar as sombras, o silencio
do garaxe crébase como unha ola
durmida no escano que, suicida
brincase á lareira; o día é frío pero
dentro do automóbil ule a monotonía, a viaxe,
á viaxe repetida como un sacrificio, a inmolación,
pensa Amelia ao deterse na parada do autobús – Carlos
espera, remexendo prospectos e hermenéuticas, ao carón de
Luísa e o oco de Alfredo, devorado pola triste insistencia
dos poderosos en roubar o pan de cada día
a un de cada dous mozos da cidade, fría estatística
que agroma no xornal, primeira hora onde coexisten
o fumo que intoxica cos farelos da alegría: é
o Entroido que se achega, que xa peta
na rutina coma un sátiro
coa súa carauta de risas desbocadas
e Antonio esfrega os ollos, as mans limpas
despois da xornada, o corpo transido de nocturnas miserias:
o camión recollía o lixo á velocidade acostumada, o gato
durmía, plácido, envurullado na manta, a mesma
manta gris asomando no tinaco que o camión, bébedo
coma un xigante enfermo, arrebola na súa boca metálica
e mastiga cos seus dentes hidráulicos un miañar desesperado
que o home recorda remexendo un leite frío, o
leite frío que non quere asomarse aos labios, na memoria
o laiar terrible e insignificante do animal
que cruza nunha fracción de segundo a barra e regresa
atravesando o espello sobre a colección de cadáveres
que recolle a portada do xornal mentres Ramón,
a ollada no pano que esfrega no cristal de todos os días,
suplica a chegada dun anxo salvador que espavente
o perfume da soidade que lle viste os días e as noites.
Ramón sorrí con pouca gana recitando prezos
– un euro, dous vinte, tres cincuenta- ensarillados
nun carreiro de formigas que nace rente á caixa
nun caderno vello de capas escuras, e Silverio
rompe o instante cunha palabra:
– Estamos?
Caen moedas sobre o cristal do momento
afogadas
por unha man urxente:
– Cobra, que nos imos.
A porta péchase camiño da obra, o xigante
-aceiro sobre aceiro, esqueleto de soños-
dá un último suspiro, antes de se ver
atacado con chaves inglesas, chaves de tubo e cousas peores
que o esmigallan como a un porco tras o sacrificio, onde un día
o seu brazo de metal carretaba pedra onde acubillar soños.
Vai desaparecendo a mañá e con ela o traballo, e Silverio
pregúntase se volverá erguer outro coloso
atravesándose no asfalto e nas presas do mediodía, cando
os regresos olen a fame e bocados rápidos, rapaces
descargando céleres as mochilas
onde o saber pesa as súas consciencias:
Margarita ten quince anos e saúda á sopa,
esa maldición cotiá, co seu traxe de galbana:
filla da soidade, silandeira
prendeu o lume moitos días para abrigar no bandullo
esa rutina, e hoxe, acompañada
mastiga no aire a tristeza de Eladio, trinta anos
levantándose na madrugada coma un faro, abarloado
agora á sección de clasificados dun xornal
que recende a badalada lenta, silencio
de camposanto, a maleta que brincou do armario
a un autobús de liña regular, cruzando a esas horas
a chaira inmensa de Castela, talvez xa asomándose Francia
nos ollos de Esperanza, nun regreso
de silenciosa coraxe ás vellas palabras:
-Oui, tout bien, merci
que tantas veces lle cruzaron a cara
na que asomaba sempre a bágoa da saudade
e agora regresa
o cabelo entrefrebado de prata
aos lugares dos que soñara fuxir para sempre
empuxada por seis meses de salarios non cobrados
e dous anos de brazos cruzados; no cristal
do teléfono carga dous cativos, na alma
un home extraviado na sombra dun café
que repasa mentiras por palabras
sorbendo a sopa triste da ausencia, as mans cruzadas
sobre a desesperación e un título de licenciado
en Filosofía e Letras que produce
metáforas grises para consumir en días de choiva.
30 de xaneiro
A noite que cae sobre o río
ten un perfume de bágoas escondido nunha ponte: unha muller
que cruza sobre a historia e o vacío foi sacrificada
ao deus da escuridade so para encher un titular
a correr polas arterias catódicas da madrugada, foi
chamada Marcela, aló, no amor que sufriu en vida,
esa patria perdida da outra orela do océano
que abandonou como súa nai o fixera coa avoa, e Marcela,
ollos de mar fríos na palma do forense
regresa a un instante que nunca compartiu, aquel momento
en que un primeiro bico lle roubara o alento
unha tarde de setembro de mil novecentos oitenta e cinco
cando xuntaba primaveras para contar dezasete
e non chegaba por dous días. Hai unha carta
bebendo olvido, escondida na táboa traseira dunha gabeta
comida da couza;
é na Rúa da Liberdade, un nome perdido entre dúas canellas
como un pardao na soidade do océano, e o rapaz
que anda a procura dun papel para soster un verso
descubre a morrediza luz dunha canción
na escrita azul, descolorida, daquela tinta que tanto prometía
– claro que eses foran outros tempos- antes da guerra.
A carta garda un segredo desvelado a voces polas pedras
da mesma rúa que recibiu a luz azul daquela ollada tímida
que a muller cargou desde Bos Aires
por toda a eternidade.
Era a mesma luz que Xan Aira Dasilva
Levara de Castrelo de Miño a aquel horizonte
Trastornado de xenerais sucedéndose no desgoberno
Mentres se perpetraba o saqueo do continente
E caían entre balazos as voces que reclamaban a fin da miseria
Engalanada de grilandas deportivas
Eran doce anos no bulevar os seus e el contaba dous máis
Pasou o Liceo e as cancións de Silvio con Perón envolto en incenso
Conducindo ao país da inmensidade a unha nova derrota e entre bicos
E cancións dos Rolling apareceron no cuarto as metralladoras
Os Ford Falcon e aquela noite Marcela non entrou á casa: había
Un carro estacionado diante do zaguán que fedía
E viuno baixar co sangue corréndolle polas tempas, o rostro
Esmigallado a culatazos pero aínda en pé, torcéndolle a cara
Para que a emoción non a traizoara, deixándose caer
Sobre o asfalto gris da madrugada
Foron máis de trinta anos para un recordo e unha furia nunca aplacada
A condena a unha gaiola de fenobarbital e outras pílulas da infelicidade que
Remata nesta mañá aceda
Na que os empregados do xulgado discuten na beirarrúa
Que facer con tanto estranxeiro
Rodeados polo paso lento do
Poeta saharauí que persigue o seu libro nas novidades da editorial
Como se a voz do deserto puidera alcanzar as rúas de pedra e levantar
Contra a choiva infinda
O rostro da xustiza, estiñar a súa ollada oculta
Que saúda cada día a Muwad no seu restaurante
Lamentando a cadea que a arreda do recendo a menta e cordeiro asado
Con po do deserto caéndolle das tempas ao lembrar
Con amargura o número do DNI dun seu avó
Privado da súa nacionalidade e cidadanía por un tratado
Onde consignaba o acordo entre dous monarcas
Para maior ben da paz e da propiedade privada
Das minas que arrasaron coa memoria da cidade perdida.
E mentres un oficial do xulgado
Levanta acta de defunción o outro
Le nas páxinas do xornal:
INCENDIO DE LIBROS EN MALI
Comentando en voz alta:
- Pero, é que había libros no sitio?
Borrando cun gramo de cuspe setecentos anos de esforzos
Arderían aló as palabras de M’utamid
“Saúda por min Abú- Bakr os queridos lugares de Silves…”
Escritas cando a distancia era medida coa esperanza,
E tamén as galeras coas velas despregadas cara ao exilio
“Prefiro ser pastor de ovellas en África ca de marráns rumís”
A cumprir o xuramento, obrigado
Pola forza do mesmo espírito que hoxe planta lume
En canto o mundo ten de fermoso
Porque a ignorancia é igual en calquera parte
E viste, sempre que pode, a súa soberbia de humildade e o coitelo
De sangue
E Muwad estraña a Marcela que non entrou esa maña a tomar a súa menta
Nin volverá cantarlle alalás con sotaque porteño
Alalás deprendidos da súa avoa materna
Que despois de corenta anos acollera na súa casa aquela neta
Que aparecera coa cara chea de bágoas na súa porta
E unha cadea que so podía ser da súa filla perdida no océano da distancia
Cando aínda Muwaz tiña esperanza
En que as resolucións das Nacións Unidas prevalecerían sobre o acordo dos tiranos
E a liberdade sería posible no deserto dos Sinhaya.
Xa súa nai o advertira
De que naquel país onde nacera a auga era abundante
E regaba sen distingos a verdade e a mentira
Por iso prevalecía sempre a segunda, porque sabéndose coxa buscaba as mañas
Para descabalgar a realidade dos discursos
Súa nai, que chegara a Smara, a cidade perdida
Nun jeep do exército para facer unha reportaxe que nunca enviou
Nin lle foi reclamado.
Súa nai de Ribadavia aturuxando no deserto
Vai reclamar o meu
E o de teu pai, cólleo da túa man
Como un can traba nun óso.
E Muwaz soña coas noites do deserto
Diante do corpo exánime de Marcela mentres un boletín de noticias cruza a rúa de pedra
Dicindo que novos datos anuncian unha nova erupción, terremoto ou algo peor
No outro extremo do mundo, e Gabriel Carballo, en París
Aperta os tarecos no petate de Lexión Estranxeira: a orde
É defender no deserto, como antano, o prezo do kilowatio.
31 de xaneiro
Abre o día e cheira a prea:
á carne das nubes que baixan
do ceo á terra, asomando unha lembranza no horizonte
extraviado detrás da serra oculta: son fíos
de negrura infinita, carraxe infinita, infinita tristeza.
Xoana Salgado, a ollada na carteira abre os ollos
con saudade dun café negro atravesada no cristal da cafetería
onde acostumaba deterse camiño do traballo
e agora contempla o medo asombrado das pupilas
perpendiculares á barra onde sentaba, nun instante fugaz,
debullando amores e promesas
como agora conta pasos e moedas
mentres cruza o seu camiño o titular do xornal
e lembra as horas que pasou limpando pedras
na praia que amou con devoción e ira
o nariz atoado coa peste a piche
os pes prendidos no asombro
coa agonía dun cormorán como espectáculo
e risas ás súas costas como pago.
Días de novembro que pasaron, como fuxiron decembro, abril e marzo:
co silencio amoreándose nas praias; non houbo
xornal para tanto amor, so a silueta do naufraxio
prendida na alma coma un faro.
A mañá corre no seu rostro camiño dunha xornada entre luces, que
abre o día e morre sen que vexa a casa nin o neno
o cativo tesouro onde sementa soños: é
o que ten ser nai, dicía a súa hai vinte e tantos anos; non, máis,
que o tempo pasa polo corpo como un río polo inverno: a cachón
se hai sorte, ou conxelado por riba e irto por baixo
as máis das veces.
Cisma Xoana contando de memoria
o metal da faldriqueira, o café alágalle a tristura de chamadas
que a espantan: faise tarde, faise tarde, que non chegas
-rilla o becho do remorso nas tempas- foi aquí diante
onde el se parou a contemplala unha mañá de abril con acento
na choiva, pesada nos seus cabelos rizos
sacrificados no altar do currículo, e aínda así
o cristal vólvelle bicos antigos
e doces, extraviados como arandos
na frouma dos días perdidos.
A culpa naceu sen casa –dicía a avoa-
A culpa há morrer solteira, dixo o portugués, un día calquera
na praia de Nazaré, asombrado
por un mar que brincaba cara o ceo. Ela
era moza entonces e non quixo acreditar no pesimismo: a tinta
do xornal aínda non mollaba a voz de José Afonso
e Grândola era unha vila morena mentres na outra estrema
da terra da fraternidade
un tren fuxía cara París, cargado coa sentenza a morte
de mil leiras de patacas.
Xoana devólvese amargura transparente alí detida
a ollada encalambrada:
Así o mar lle lambe os pés a Deus –dixera aquel portugués-
parado entre dous instantes e máis medos, unha man na rede
e outra na agulla. Cal era o seu nome?
- O tempo é fillo da canalla!
Cúspelle ao cristal o seu desprezo e bótase a andar, non,
non está lonxe a Praza e o destino, co seus dentes de caimán,
ofrécelle o sorriso do home -antigo seu xefe- por tras de cristais afumados:
a ninguén lle importa xa o seu discurso habitual
“Todos temos que facer sacrificios” di, desde o alto
Da liña C, esa que deixa ver toda a fábrica
e onde el se detiña a saborear o seu imperio de gasa e teas escuras.
Pero o peón do sacrificio esta agora detrás do cristal
Contemplando as costas do reiciño que, coma un deus
Decidiu que a vida de catrocentos ben podía sacrificarse
Para poder sobrevivir ocioso. Se o odio se cravase
A humanidade non duraría un suspiro: o traxe dálle as costas
A muller foxe espantada da súa propia furia
Mentres o home indiferente mastiga no xornal a miudalla
Da actualidade por matar o tempo, agora
Que cada hora é apenas tedio
Amoreado sobre o mármore branco.
Onde a fotografía de Oradour recorda un día de lume e sangue: os soldados
Cercan a aldea, empurrados por outros soldados e a carraxe
Á unha e media da tarde o comandante ordena fusilar todos os habitantes.
En consideración ás súas especiais circunstancias
Ás mulleres e aos nenos recóllenas na igrexa mentres media compañía
Ata aos douscentos homes derrubados
A balazos, os ollos cosidos ás labaradas que comen a igrexa
Os oídos alagados cos berros de auxilio da súa carne
E cando todo é silencio
Aínda hai vagar nos criminais de plantar lume nas casas valeiras
Sesenta anos despois aínda buscan os criminais
Mentres as foxas do medo seguen pechadas, intocábeis as cunetas
Onde a vergoña sobrevive: escollemos o silencio e a mentira
E sobre esa pena edificamos esta casa
Desde a que podemos lembrar que outro trinta e un de xaneiro
O Goberno americano decretou
O illamento dos nativos americanos nas súas reservas
Cambiando un continente por unha mala horta
Quen pode negar que foi un bo trato?
Tal vez Antonio Fernández, que correu a autopista 61
E todo o Suroeste perseguindo a Bob Dylan
Para acabar enterrado en Yoknapatawpha
Unha tarde gris de 2013
Perseguido pola ollada verde que atravesaba o cristal
Para cravárselle nas costas
E no aborrecemento
Rebordando do mármore gris e do xornal
Que descansa baixo as páxinas da novela recén rematada
Como un río que acada o mar.
2 de Febreiro
Cando a Candelaria chora
Medio inverno vai fóra
De chorar ou non chorar
Medio inverno está por pasar.
No segundo día de febreiro do dous mil trece
Un día envolto no seu traxe de marmaña cunha xarapada abrindo regos
Na carne leve da tarde
Antonia Boo Figueiras ascende pola memoria á aldea da súa infancia
Arrastrando o corpo nun automóbil que funga no asfalto
Coa súa canseira de lerme afogándose entre as riscadelas brancas, liñas
De fariña vella contendo a ollada que foxe cara o val coma un paxaro
Para erguerse nun instante, descontinua liña recta que conecta
Na memoria coa brancura das páxinas nevadas.
Revela rostros de nitrato, os nomes mudados en ecos contando
As horas de infamia entre as felices, ignorando
Canto odio lle dedicou ás pedras onde asentaba o tedio
Ao regreso, cotián e vrancego, da escola, obrigada
Polo degaro da nai a se converter en crisálida
E vivir unicamente para un futuro
Entrevisto en mordedelas de saudade, filetes de horizonte
E cocido de perspectivas en fuga desde cada instante.
Sobe Antonia no dia da Candelaria a un cabodano, como se a desgraza
Fose un río que estiña no leito do tempo e non
Pozo que afonda co baile das agullas
Onte a noite no café Ismail non quixo cervexa
Hala acabar bebendo, coma todos os teus paisanos! Di
Un home con saudades de Venezuela detrás da barra, da barra onde
Pousaba Ismail aquela caixa, especie de maleta ateigada de reloxos
E que lle sacou as bágoas á cara.
O pai
Andou cunha maleta similar as avenidas de Panamá, entre barcos que
Agardaban brincar sobre un continente e alí mesmo, baixando
Dourado e agre un grolo de cervexa recordaba as confesións:
- Vendiamos a crédito, por veces cobrabas, por veces non.
Como as bágoas, que por veces can, e por veces
Atoan a pálpebra negándose a regar o instante.
Todas as memorias non escritas
Recíbena detrás de cada cada curva.
Aquí está o bambán que brincaba sobre o lombo das vacas
Alá os días de xeada e matanza, o sangue
Abríndose camiño sobre a neve para fuxir da tixola.
O avó tiña mans de ferro que convertían en bisturí o coitelo do sangue
E os torresmos sobre as brasas poden co frío e as arganas
O cantar coa poeira da malla, cando se lle entalaba o peito
E tiña que fuxir
A un recanto calquera do outro lado do mundo, isto é:
Da aldea. A casa estará pechada
O lume morto para cando ela chegue.
Afiará un misto para espantar as tebras
E ripará un feixe de mentiras no palleiro da aira
Ismail quere aprender o idioma
Pero non este, o outro, ese que leva
Directo a París, Francia.
Nótaselle no aire onde descansa que está de paso: unha bandada
De andoriñas aníñalle nas orellas.
Unha tía morrera hai moitos anos
Dos tifos, cando aínda
A auga non corría encanada polo mundo, coma os homes.
Foi o mesmo ano que chegou a penicilina do Brasil para salvar
Un medico.
A tía Rosalía morreu porque as fronteiras
Nunca arredaron máis nada que unha miseria doutra
Pero compre ter o corazón limpo
Para non debuxar no chan a liña: nós aquí
E os outros acolá.
Conta Ismail que cerca de Agmat coñeceu a Simbad: viña
Desde Etiopía, todo o camiño das areas levábao escrito na pel
E na alma o respirar traballoso
Dun sei fillo enfermo de leucemia.
Sempre hai esperanza
De sobras no mundo, pensa Antonia ouvindo o avó
“O mundo
Deu unha volta
E está pra dar outra“
Na radio un tal Shostakovitch –absoluta conserva- desminte
Que o paso do tempo nunca borra as fronteiras, mentres
Fóra do automóbil
A choiva segue a regar os campos, a porta da casa
Ábrese por fin, tras moita insistencia
Protestan as arañas
Papá quería casar coa Carme d’Os Pelosos, pero máis tarde. Ela tamén quería, pero moito máis cedo. Toda a comedia foi fútil
Ismael podería dicircho se pelaras a orella como din
Da outra banda do océano onde a árbore que recorda e soña
Soñará a Ismail sen ver o camión, o semáforo, o golpe: o sangue
Debuxando un fío bermello nos adoquíns mollados. Antonia
Reza na porta do nicho e pode
Que fose o aire o autor dese aloumiño que lle sementou nas costas
Cincuenta anos de débedas.
Ela marchara coa ambulancia
Envolta no recendo da pólvora, como recendía a maña de néboa
Despois de catro días de asedio
Era un río o que corría ao pé da casa
E deixou de selo
Que os mortos non pronuncian ben cos seus dentes de terra.
Foi unha maña de néboa
Os gardas, corenta, os de dentro, primeiro cinco
Despois Manuel Boo, o Xeneroso
Que gastou a súa ultima bala nel mesmo
Cando Antonia botaba os dentes na casa da avó
E ese foi todo o seu herdo.
Cincuenta anos despois a muller segue chorando a súa fortuna
serra abaixo, de volta a un contrato por horas no supermercado.
10 de febreiro
Sobe o emperador de Exipto dubidando
Abanéase como unha póla no vento, dubida
Antes de dar o seguinte paso, a escuridade comeza a fender
A porta do día estase abrindo
Pero, extraviado no silencio do abrente o home
Non da atopado o camiño de regreso
A un automóbil estacionado demasiado lonxe
Todo o camiño de ida foi baixada
Era doado deixarse ir, beber bicos de doce viño, devorar sorrisos
E carautas, procurar acenos fértiles
Onde cultivar desexos incendiarios
O lume dunha carnal navallada… A raíz da soidade
Está nos ollos que te contemplan transparente
E ese abrazo que agardas sobrepasa
A liña onde defendes a túa copa
Cos máxicos atributos da realeza : que aldraxe
Para un deus vivo –pensa o home que agora
Mete a man no peto, por baixo do disfrace
Busca a chave, hai un contacto e ronca o motor mentres a radio
Degraña os mil encantos da Illa das Orquídeas
Que, do outro lado do mundo, vai camiño do mediodía
Mentres a choiva comeza a mollar con suavidade o parabrisas
E o emperador de Exipto cae durmido sobre o temón da nave
Que debía conducilo a Tebas gloriosa, coa luz
Temerosa, insinuándose a penas entre o algodón gris das nubes,
Testemuñas silandeiras do fracaso de Flash Gordon
No rescate doutro Titanic, e da amorosa devoción de Calpurnia
A un Bruto de pes aterecidos e casco despenado
Que desaparecen cinco portais máis arriba: todo
Nace para morrer, como a alegría
Deste instante destinado ao plástico negro do desleixo. Un home
Amarra, noutra beirarrúa, a súa soidade a un can
Que venta as mil posibilidades da luz
É a primavera aproximándose
Sobre o rumor de ondas crebando nas praias de Taiwan
Que resoan na primeira luz dun Domingo
Con cara e ánimo de Entroido
Mentres no deserto roxen as metralladoras e o nome de Alá
Acode aos beizos de aqueles que derraman sobre a area
O seu sangue
Sostendo
Bandeiras que serán devoradas polo tempo
Coma o recordo dos songhai.
María Magdalena baixa as escaleiras con paso tímido: a noite
Sorprendeuna cobizando os beizos de aquel grego
Namorado da escuridade do recanto e un prodixio
Xuntou os seus destinos na barra do Exilio, esa maldición
Que dexenerou a neon resplandecente. Ela
Viña de Río Cauca con dous apelidos transterrados,
El chegara de Río Negro cos intestinos ateigados
Dunha fórmula para a conquista da felicidade.
Azar dispuxo o éxito do encontro
Cunha simple ollada
E agora María, ou Magdalena, segundo quen onde e canto, corre
Rúa embaixo que xa vai espertar a pequena
E quere prepararlle o almorzo. Ningún deles tivo trato
Cun Jefferson Davis – algo obeso para o papel – que cruzaba a rúa
Coa bandeira rota da Confederación amarrada á motocicleta que agarda
Onde resplandece unha benvida de negruras e cromados
Que Amor é un entoxado e fire onde lle acorda, por iso
Touro Sentado pode bicar á Moura das Curuxeiras
Sen precisar que o rubor da alborada os asombre: en fin de contas
Son as dúas criaturas de néboa, oral ou catódica, sobre esa néboa
Avanzan os restos dunha tribo bantú
Pintados por un Hollywood en horas baixas, películas de Tarzán
No Peripepe, sesión dobre a dez céntimos,
Chovían cascas de pipas desde o Paraíso, esas alturas
Nas que a fantasía era aínda máis barata
E o cartón pedra mal competía cos bicos de Rita, a de Serantes,
Que aí está, chamaquita, cun cinto repleto de balas de chocolate
Completamente esgotado: arrastra
Dun brazo a súa definitiva conquista: un Benito Juárez
Demasiado alto, demasiado fraco, demasiado elegante no seu traxe branco
Impoluto antes de abrir a porta do Ferrari vermello
Do lado do pasaxeiro, e Rita sente
Que acaso teña chegado a súa hora cando, embarcada
Na estratosfera encarnada definitivamente suspira
Disposta a facer o que sexa para que este non escape, xurando
Mentres algures un trebello mete no ar todas as solicitudes
E promesas para Adelita
Que acaba fugándose no último bus da madrugada
Do abrazo bébedo do rei de copas.
Para acabar sentada a dous pasos de Victoriano Huerta
Cantando
Caballo Prieto Azabache
Como olvidarte
Te debo la vida…
Na orella clausurada do conductor insomne
Que despega da parada rumbo á encarnada e xigante Betelgeuse
Ansiando contemplar outra vez o seu resplandor vermello
Sobre as ruínas de Sión, a cidade
Das mulleres verdes e fráxiles
Alí onde o Océano Estixio devora ao Lethes dun bocado
Non sabe que leva, no asento doce, a Mister Spok
Misteriosamente animado
Pola loira discreción de Anita Ekberg
Recén chegada dunha noite de baile e martinis
Sufrindo impasible o seu discurso sobre as ruínas da Ciencia Ficción
Un aceno que o Conde Drácula
Con restos carmesí na amidonada camisa
Contempla cunha mestura de fastío e fartura.
25 de Febreiro
A noite déitase branca de lúa e xeada sobre o asfalto
revólvese con uñas de cristal contra os anuncios da madrugada: un resplandor
de sangue asombra o nacente mentres o can,
pelo negro e cairo branco, osma buscando amor entre a ceruda.
A luz vermella detén un automóbil, mentres unha porta traga á muller da fregona
e os pasos do camiñante van enchendo a carreira de ecos e distancias
nas que se atravesa un animal de tristísma ollada, acibeche líquido
e suplicante no que brilla o abandono. Os pasos
beirean a súplica apertados de canseira: unha viaxe agarda,
a verdade é inútil como consolo, e sempre a tristeza
un peso que mellor deixar na compaña do olvido.
Vai gañando a luz a batalla coas tebras cando o home
entra no verme metálico que agarda a súa tardanza.
Non hai máis que futuro nos rostros que o acompañan: como
tecedor de soños, o mestre contempla as criaturas
e sinte un futuro que non lle pertence. Diante
do clamor de inquietudes a autoestrada percorre unha viaxe repetida
na que asoman instantes coma cereixas sobre a fría paisaxe.
Todo na chegada é saudade:
morriña de barcos e beizos no Parrote, líquida insistencia
na memoria de vellas e acedas distancias. O futuro
é este mar conxelado nun cristal, a ciencia exacta
das solitarias criaturas oceánicas: o saber
rodear eternamente o mesmo obstáculo, vivindo
sen memoria, para que a revolta sexa sempre horizonte.
No centro da mañá asoma a choiva:
o seu monótono petar luxa os cristais
da fiestra
e un asento de autobús mirando para a Marola
recicla miserias
voando da prensa ao infinito os ollos
que antes gobernaban saudades.
Unha muller déixase caer
desde o olvido a unha autovía mentres un home
goberna a rutina de outras corenta e nove escravas conxeladas nun bordel
das aforas, a cidade non importa, o home menos: é
un simple elemento máis da colección de insectos
que navegan polo inverno cargados de futuro, que mentres
hai vida hai esperanza, esa flor máxica
perfumando o espertar silente do pasaxeiro, entregado
agora a un tránsito pola chaira de Laetoli. A muller camiña
baixo un sol infernal, a ollada á fronte e os oídos
atentos aos murmurios da frouma, ao estalo lento
da herba nos pés do leopardo, un leopardo que contemplaba, farto,
aqueles andares tímidos: unha nai que vai
coa súa filla ao río e ese tránsito navega ata a pupila
dun home que repasa a evolución humana nun gráfico, mastigando
millóns de anos con dentes de sol e vento, o mesmo vento
que barre a chaira de Laetoli e oculta as pegadas
nun silencio que cubre a miles de xeracións antes que a hora do almorzo
arruíne esa perspectiva
coa contemplación dunha espiral que imita a do ácido desoxiribonucleico
tecida co silencio de millóns de teléfonos
Seguro que alguén espera en Johannesburgo unha chamada
tal vez de Laetoli
ou Hamburgo, dun número aínda non rexistrado
no infinito das posibilidades matemáticas
ese rostro pode estar agora ollando a chaira de latón
onde a muller do mineiro descansa na calor infernal do mediodía
suplicando que o home non perda o emprego.
A vida imítase a si mesma
mastigando con lentitude o presente de fabas e mexillóns que o mestre
deglute detrás dun cristal que devora a voz dun mar
estrañamente calmo na agonía do inverno.
No alto dos xardíns que agardan
Unha maceira que debe a súa reixa ao asombro e a gravidade
Proclama orgullosa a súa liñaxe
Que cen mocosos ignoran con presa
Precipitándose ao interior dun edificio
Onde agardan secretos limpos como patenas
A terra xira arredor de Foucault
Pero a lentitude non é rendible como espectáculo
Por iso as cámaras prefiren retratar a ansiedade dun nacemento
O poliño pica no futuro con desespero
E nun minuto eterno narrado por por dez voces descubre o presente
E a necesidade dun acubillo que o defenda dos monstros que ignoran
Coma deuses, o seu primeiro pesadelo.
Un caracol de aceiro rube polo tempo
Ao camarote do Beagle onde un mozo anotaba
As pegadas de Deus na Creación
Para acabar acusado de ateísmo e herexía
Unha canción que non aparece nos mapas
Mapas con nome de paxaro, sapoconcho ou lagarto,
E estrelas frías marcando o rumbo e as proezas dos heroes
Xa ninguén lembra a quen marcou no ceo o comezo do tempo
Nin quen puxo a rodar o destino entre as constelacións
Unha voz vai degrañando, na escuridade do planetario
Nomes que perderon hai mil anos
Todo o poder que acumularon
Converténdose apenas en area no reloxo.
Cae a tarde sobre o outeiro mentres a compañía agarda para embarcar
Preto da mazaira de Newton,
Hai un pálpito de mochilas desatadas
Un rinchar de dentes devorando bocadillos
Para enmarcar a verde canción das árbores
Abaneándose na despedida
Unha canción que se agocha
Nos flashes de mil fotografías
Felices aínda aqueles que ignoran que
Detrás de cada partida hai unha fiestra
Unha ollada que sangra no cristal.
17 de marzo
Tal día coma hoxe en Chicago
O río corría verde entre cristais e asfalto
Nunha mañá de sol e árbores durmidas custodiando
A pupila triste de John Kerrigan, cincuenta anos atrás chegado de Donegal
A un horizonte de dólares e promesas.
Xiana Pazos agarda baixo as árbores da Castiñeira
O autobús que há levala á unha cita coa súa historia
Na friaxe estrelada da amañecida, cando aínda a luz
Non é sequera unha raiola aterecida.
No verdegar do río Kerrigan soñaba coas ovellas dentro do seu Volvo
Que nunca pisará a illa das serpes desterradas, e a esa hora
Cándido arrancaba o Ford con présa entre os sofocos
E alaridos de Rose que enchían a siesta das marelas de inquedanza
E o Turco, cairo revirado, na porta de corte facía garda
Co fociño apertado entre as orellas.
Ninguén acode na aldea deserta
Ao reclamo do momento
Mentres John dá media volta e baixa co río
Camiño do recanto onde Sean prepara o carriño coa bandeira ben alta,
Prende o lume e deseguida
Un cheiro a hot dogs alaga a praza e as enxivas
Do camiñante que se achega.
O Ford baixa pola estrada, revirada e longa,
Da Castiñeira a Montederramo, entre suspiros e esperanza
- Aguanta nena, que axiña chegamos.
Dí Cándido, ulindo
A flor de sal derreténdose na plancha de ferro
Naquel mesmo recanto, o día que Rose baixaba cos fillos de Mil, estirpe de Cuchulain
Á festa.
Cruza o Mao escoitando as gaitas
Que envolvían aquel sorriso
Nas costas
A man de Roque
Apertándolle a retranca entre os ombreiros
- Seica queres apañar a flor de Irlanda?
A flor que se queixa no asento traseiro sorriulle, selando o destino que os conduce
Rodicio embaixo, camiño do hospital.
Xiana monta no autobús coa luz do día,
No peto da mochila unha postal cun río e unha praza
E dúas palabras do tío
Que furga nas pegadas de Deus o día que criou o mundo
- Aquí coñecéronse teus pais- dille
cunha pluma que garda o o segredo dos bosóns e a luz primeira
antes sequera que Ith soñara
cruzar o mar, a millóns de anos
do intre no que os fillos de Mil condenaran
aos Tuatha-te-Danan á escuridade.
Mentres John mordía a salchicha o Ford entraba en urxencias e Svetlana
Apurou o café dun grolo e cargou no lombo a présa
Para abrir a porta do Xordán nun paritorio
Improvisado e rir
Abrindo a luz daqueles ollos que mesturan o shamrock e as chorimas dos toxos
- É unha nena!
Berra
Entre os saloucos da criatura, esa mesma
Que deita a cabeza contra a serra, camiño de Chandrexa, e abrindo a mochila
Acariña o fol
Roza o punteiro e pecha
O medo entre os dedos pequenos, peneira nos ollos as cortiñas ermas
E case entrando en Manzaneda a vista prende na muller loura e o gato negro
A muller colga nun gancho a tenrura
E a saudade, nas mans tremendo abanéase un fogar de paxaros
Con corenta anos de idade: Ramón Nogueiras foi en vida carpinteiro
E xuntara amor naquelas táboas para que a nena
Afogara a soidade con enredas
Descansa agora detrás dun carballo, contemplando aquel amor que tamén
Acabou fuxindo
E regresando, sequera
De cando en cando.
Xiana acénalle ao fantasma antes
Que o trague unha curva: están chegando, o camiño
Foi xuntando a banda: Lois, Ricardo, Emilio, Laura
Uxío, Orosia, Alfredo e Claudia, Rosalía, Xenaro … nomes
Que non gardarán as árbores, nacidos paxaros
Coma paxaros criados, correrán un día
Todos os camiños do aire.
Entanto os nenos visten
Chalecos, pantaletas, dengues, saias e refaixos
Collen bandeiras e outros traxes para o vento
Vai a aba do monte disparando asombros
Cara Lugo, Zamora, Portugal e outras distancias
Azuis e prateadas
Multitude en pé arredor dun circo no que brincan as gaitas
O aire recolle
Muiñeiras, pasacorredoiras, alalás e foliadas
Moi serios nun aparte
Uns señores toman nota
Por fin os máis cativos entran na roda
Tocan
E morre a muiñeira entre aplausos
Coro de palmas no que se ergue unha voz cantando
“Cen áinius
In gnim hi do rigénus,
Nech yo charus ro craídius.
Ba mire nad-n-deruad
A airer-som mainbed
Omon ríg nime”
E cando Rose pregunta: como foi que viñeches? John Kerrigan responde:
Dixéronme que aquí
Podería ver Irlanda.
Quinteiro das tintas 